Deklination Akkusativ
حالت مفعولی مستقیم یکی از نقشهای دستوری زبان آلمانی است که اغلب در کنار یک فعل گذرا استفاده میشود.
در زبان آلمانی، وقتی اسامی در نقش مفعول جمله قرار میگیرند، خصوصیات آنها تا حدودی تغییر میکند. بسته به اینکه اسم در حالت مفعولی مستقیم (Akkusativ) است یا مفعولی غیر مستقیم (Dativ) میتواند حالت متفاوتی داشته باشد.
در این درس در رابطه با کاربردها و ساختار اسامی در حالت مفعولی مستقیم یا آکوزاتیو (Akkusativ) صحبت میکنیم.
پیش از شروع آشنایی با کاربردهای انواع مفعولها ابتدا با تفاوت مفعول مستقیم و غیر مستقیم در دستور زبان آشنا میشویم.
در زبان فارسی نشانه "را" (نشانه معرفه مفعولی) در واقع مفعول مستقیم در جملات را نشان میدهد. به مثال زیر توجه کنید:
در مثال بالا "علی" فاعل جمله و "کتاب" و "عینک" مفعول جمله هستند. در این مثال "کتاب" مفعول مستقیم و "عینک" مفعول غیر مستقیم جمله است. این موضوع را میتوان از دو جهت فهمید:
1. نشانه مفعولی مستقیم "را" بعد از کتاب آمده که نشاندهنده نقش آن است.
2. در صورتی که "کتاب" را از جمله حذف کنیم، ساختار جمله آسیب میبیند. (در واقع سریعاً این سوال به ذهن میرسد که "چه چیزی را میخواند؟" در حالی که با حذف "عینک" ساختار جمله همچنان کامل است.)
هر فعل "گذرا" همیشه حداقل به یک مفعول مستقیم نیاز دارد. البته جمله میتواند چندین مفعول مستقیم یا غیر مستقیم هم داشته باشد، به مثال زیر توجه کنید:
در جمله بالا "کتاب" همچنان مفعول مستقیم جمله است و دو مفعول "عینک" و "حمید" بهترتیب غیر مستقیم و مستقیم هستند.
ساختارهای مفعولی در زبان آلمانی هم تا حد زیادی مشابه فارسی هستند اما توجه داشته باشید که واژهای که در فارسی مفعول مستقیم جمله است الزاماً در آلمانی هم مفعول مستقیم نیست و بالعکس.
همانطور که در مثال بالا مشاهده میشود؛ واژه حمید در زبان آلمانی مفعول مستقیم و در زبان فارسی مفعول غیر مستقیم است.
همانطور که در ادامه در کاربردهای حالت مفعولی مستقیم خواهید دید در زبان آلمانی کاربرد حالت آکوزاتیو Akkusativ الزاما فقط به اسامیای که مفعول مستقیم جمله هستند محدود نمیشود. ممکن است اسامی دیگر هم بسته به جایگاهشان در همین ساختار گرامری مورد استفاده قرار بگیرند.
1. بعد از افعال گذرایی که به مفعول مستقیم نیاز دارند.
به مثال زیر توجه کنید:
Sie zeigte uns "den großen" Garten.
او باغچه بزرگ را به ما نشان داد.
در مثال بالا "Garten" (باغچه) مفعول مستقیم جمله است و سبب تغییر حرف تعریف و صفت خود شدهاست.
2. بعد از حروف اضافه زیر:
bis, durch, für, gegen, (veraltet) gen, je, ohne, per, pro, um, wider
Wir liefen um "den Sportplatz" herum.
ما دور زمین ورزشی دویدیم.
در این مثال "Sportplatz" (زمین ورزشی) مفعول مستقیم است زیرا بعد از حرف اضافه um استفاده شدهاست.
3. بعد از حروف اضافه زیر، تنها در صورتیکه به حرکت اشاره شود (در غیر این صورت اسم به حالت مفعول غیر مستقیم آورده میشود.)
an, auf, entlang, hinter, in, neben, unter, über, vor, zwischen
به مثال زیر توجه کنید:
او جلوی در نشست.
در این مثال "Tür" (در) مفعول مستقیم است زیرا بعد از حرف اضافه vor استفاده شدهاست و فعل sich setzen به عمل نشستن اشاره میکند.
در زبان آلمانی، نقش دستوری معمولا تاثیری بر روی خود اسم نمی گذارد و فقط حرف تعریف آن را تغییر می دهد. جدول زیر تغییرات حروف تعریف برای اسامی در حالت مفعولی مستقیم را نشان میدهد:
حرف تعریف معین | حرف تعریف نامعین | |
---|---|---|
اسامی مذکر | den Vater | einen Vater |
اسامی مونث | die Mutter | eine Mutter |
اسامی خنثی | das Kind | ein Kind |
اسامی جمع | die Eltern | Eltern |