حالت ملکی (Genitiv) در زبان آلمانی

Deklination Genitiv

حالت مالکی یکی از نقش‌های دستوری زبان آلمانی است که اغلب برای نشان‌دادن رابطه مالکیت بین دو اسم استفاده می‌شود.

اسامی در حالت مالکی

Deklination Genitiv

در زبان آلمانی برای نشان‌دادن رابطه مالکیت بین دو اسم، از حالت مالکی یا گنتیو (Genitiv) استفاده می‌شود. در این درس با ساختار و کاربردهای حالت مالکی در زبان آلمانی بیشتر آشنا خواهیم شد.

تفاوت های ساختار مالکی فارسی و آلمانی

در زبان فارسی برای نشان دادن مالکیت یک اسم بر دیگری از نشانه کسره (-ِ) مالکی استفاده می‌شود. به مثال زیر توجه کنید:
کتابِ حمید

کسره مالکی نشان میدهد که "کتاب" متعلق به "حمید" است. در زبان آلمانی برای نشان‌دادن همین رابطه، اسم مالک در حالت مالکی قرار گرفته می‌شود. توجه داشته باشید که در زبان فارسی نشانه مالکی در انتهای اسمی قرار می‌گیرد که مورد مالکیت قرار گرفته اما در آلمانی اسم مالک است که در حالت مالکی آورده می‌شود.

توجه

کاربردهای حالت مالکی در زبان آلمانی تنها محدود به نشان‌دادن رابطه ملکی نیست، همانطور که در ادامه خواهید دید این حالت کاربردهای دیگری هم دارد. اما این رابطه اصلی‌ترین کاربرد آن است.

کاربردهای حالت مالکی

1. نمایش مالکیت. به مثال های زیر توجه کنید:

Die Wohnung meiner Schwester

آپارتمانِ خواهرِ من

واژه "Schwester" (خواهر) در حالت مالکی قرار گرفته‌است.

Herrn Schmidts Büro

دفتر آقای "اشمیت"

واژه "Büro" (دفتر) در حالت مالکی قرار گرفته‌است.

Ich fahre mit Frau Schmidts Auto.

من با ماشین خانم "اشمیت" رانندگی می‌کنم [می‌روم].

واژه "Auto" (ماشین) در حالت مالکی قرار گرفته‌است.

2. بعد از برخی حروف اضافه مانند: während (در طول)، anstelle (به جای) و trotz (با وجود اینکه). به مثال زیر توجه کنید:

Während der Ferien fährt Familie Schmidt in den Urlaub.

در طول تعطیلات خانواده "اشمیت" به تعطیلات رفت.

واژه "Ferien" (تعطیلات) در این مثال در حالت مالکی قرار گرفته‌است زیرا بعد از حرف اضافه "Während" به‌کار رفته‌است.

3. بعد از دسته محدودی از افعال در زبان آلمانی که نیاز به مفعول مالکی دارد. (ممکن است این افعال دو مفعول داشته باشند، یکی مستقیم و دیگری مالکی) به مثال‌های زیر توجه کنید:

Wir bedürfen "Ihrer Unterstützung".

ما به پشتیبانی شما نیاز داریم.

واژه "Unterstützung" (پشتیبانی) در حالت مالکی قرار گرفته‌است و سبب تغییر در حالت ضمیر شده‌است.

Ich schämte mich "meiner Feigheit".

من از بزدلی‌ام خجالت کشیدم.

واژه "Feigheit" (بزدلی) در حالت مالکی قرار گرفته‌است و سبب تغییر در حالت ضمیر شده‌است.

4. بعد از دسته محدودی از صفات. به مثال‌های زیر توجه کنید:

Ich bin mir "des Problems" bewusst.

من از مشکل مطلع هستم.

واژه "Problem" (مشکل) در حالت مالکی قرار گرفته‌است زیرا در کنار صفت "bewusst" (مطلع) قرار گرفته‌است.

Er ist "des Mordes" nicht fähig.

او قادر به آدم‌کشی نیست.

واژه "Mord" (آدم‌کشی) در حالت مالکی قرار گرفته‌است زیرا در کنار صفت "fähig" ( قادر) قرار گرفته‌است.

ساختار گرامری حالت مالکی

جدول زیر ساختار تغییرات اسامی در حالت مالکی را نشان می‌دهد. توجه داشته باشید که در حالت مالکی گذشته از حرف تعریف، ممکن است اسم پسوندهایی هم بگیرد:

	حرف تعریف معین	حرف تعریف نامعین
اسامی مذکر	des Vaters	eines Vaters
اسامی مونث	der Mutter	einer Mutter
اسامی خنثی	des Kindes	eines Kindes
اسامی جمع	der Eltern	Eltern

استثناها و نکات

تنها اسامی خنثی و مذکر پسوند s در حالت مالکی می‌گیرند (اسامی جمع و مونث هرگز این پسوند را نمی‌گیرند.) البته این پسوند هم دارای استثناها و نکات زیر است:
1. اسامی تک سیلابی می‌توانند هر s یا es را به عنوان پسوند ملکی بگیرند (هر دو درست هستند). به مثال زیر توجه کنید:

das Jahr – des Jahr(e)s

2. اسامی که به چند حرف بی‌صدا ختم می‌شوند، می توانند s یا es بگیرند. به مثال زیر توجه کنید:

das Geschenk – des Geschenk(e)s

3. اسامی که به یکی از حروف s, ß, x, z ختم می شوند، همیشه es می گیرند. (در این حالت اضافه کردن s اشتباه است.) به مثال زیر توجه کنید:

der Einfluss – des Einflusses

4. برخی از اسامی در حالت‌های مالکی و مفعولی (مستقیم و غیرمستقیم) پسوند n یا en می‌گیرند (در این صورت دیگر s اضافه نمی‌شود). به مثال زیر توجه کنید:

der Junge – des Jungen

5. اسامی خاص (اسامی افراد، محل ها، رودها و ...) حالت مالکی را با "von" می‌سازند. به مثال‌های زیر توجه کنید:

die Opern von Mozart

اپرای "موتسارت"

das Fahrrad von Franz

دوچرخه "فرانس"

نکته

برای اسامی خاص می‌توان اسم مالک را پیشتر آورد. در این صورت اسم مالک همیشه پسوند s می‌گیرد (به جز در صورتی که به حروف s, ß, x, z ختم شود، در این صورت تنها یک علامت آپاستروف (') خواهد گرفت). به مثال های زیر توجه کنید:

Mozarts Opern