Fiil çeşitleri
در این درس به مقایسه انواع افعال از نظر ساختار گرامری در زبان ترکی استانبولی میپردازیم.
افعال در زبان ترکی استانبولی براساس مشخصههای مختلفی قابل دستهبندی کردن هستند. شناخت این مشخصهها و انواع دستههای افعال کمک زیادی به ما در استفاده درست از افعال خواهد کرد. در زبان ترکی استانبولی افعال را میتوان بر اساس دو مشخصه طبقه بندی کرد:
فعلهای گذرا برای کامل شدن به مفعول احتیاج دارند. برای مثال فعل "خریدن" یک فعل گذرا است و نمیتوانیم آن را در جمله بدون مفعول بیاوریم، مثلا "او خرید" معنای کاملی ندارد و سوال "چه چیزی را" ایجاد میکند.
فعلهای ناگذر تنها به نهاد نیاز دارند و به مفعول نیازی ندارند. برای مثال فعل "رفتن" یک فعل ناگذر است و میتوانیم بدون مفعول از آن در جمله استفاده کنیم. مثلا " او رفت" معنی کامل دارد و سوال "چه چیزی را" ایجاد نمیکند.
فعلهای ساده، فعلهایی هستند که "وند اشتقاقی" یا پسوندهای مشتقساز را نمیگیرند. دیگر پسوندهایی که به فعل اضافه میشوند، چون معنی فعل را عوض نمیکنند، فعل همچنان فعل ساده است.
رفتن
فعل مشتق فعلی است که از طریق اضافه کردن یک یا بیش از یک پسوند مشتقساز به یک واژه (که میتواند فعل یا واژهای دیگر باشد) گرفته است. به مثال زیر توجه کنید:
Güzel + leş → güzelleşmek
زیبا شدن، خوشگل شدن
فعل güzelleşmek از ریشهی اسم güzel به معنای زیبا و پسوند leş (که به تنهایی معنا ندارد) ساخته شده است.
فعلی است که از دو یا چند واژه مستقل ساخته شده است. در افعال مرکب حتما باید یکی از واژههایی که فعل را میسازد فعل باشد. به مثال زیر توجه کنید:
Aç + abilirim → açabilirim
میتوانم باز کنم
فعل açabilirim از ریشهی فعل aç به معنای باز کردن و پسوندهای توانایی abil ساخته شده است.