Noms composés
در زبان فرانسه اسامی مرکب، به اسامی گفته میشود که از دو یا چند کلمه تشکیل شدهاند. در این درس با این مبحث بیشتر آشنا میشویم.
اسامی مرکب، به اسامی گفته میشود که از دو یا چند کلمه (همچون دو اسم مجزا، اسم و صفت، اسم و مضافالیه و...) تشکیل شدهاند و به وسیله خط تیره و یا فاصله، از هم جدا شدهاند، برای مثال، واژه "chou-fleur" (به معنای گلکلم) که از ترکیب دو اسم مجزا "chou" (کلم) و "fleur" (گل) ساخته شده است.
در بعضی اسامی مرکب قرار دادن خط تیره بین کلمات الزامی نیست، مثلا:
صبحانه
معنی اسامی مرکب، اغلب برگرفته از درون کلمههایی است که از آن ساخته شدهاند، مانند "chou-fleur" (به معنای گلکلم) که از ترکیب دو اسم "chou" (به معنای کلم) و "fleur" (به معنای گل) ساخته شده است، و گاهی اوقات نیز ممکن است اصلا رابطه معنایی با هم نداشته باشد، مانند واژه" basse-cour" (به معنای اصطبل رو باز) که از ترکیب دو اسم "basse" (به معنای پایین) و "cour" (به معنای حیاط) تشکیل شده است.
در زبان فرانسه، نحوه جمع بستن تمامی اسامی مرکب، به یک شکل نیست و نحوه جمع بستن هرکدام با توجه به اینکه از چه نوع کلمهای ساخته شدهاند، فرق میکند. مثلا نحوه جمع بستن اسم مرکبی که از ترکیب دو جز "اسم-اسم" ساخته شده است، با نحوه جمع بستن اسامی مرکبی که از ترکیب "اسم-حرفاضافه-اسم"، "اسم-صفت"، "قید-اسم" و یا "فعل-فعل" به وجود آمدهاند، کاملا فرق دارد. در زیر، با نحوه جمع بستن هر کدام از اینها آشنا میشویم.
1- اسامی مرکبی که از دو اسم تشکیل یافتهاند، هر دو جمع بسته میشوند، برای مثال:
گلکلم
des chefs-lieux
مراکز استان
2- اسامی مرکبی که از یک اسم و یک صفت تشکیل شدهاند، هم هر دو جمع بسته میشوند، برای مثال:
گاوصندوق
در مثال بالا، واژه "coffre" (به معنی صندوق) اسم است و واژه "fort" (به معنی قوی) صفت است.
des coffres-forts
گاوصندوقها
3- اسامی مرکبی که از اسم و مضافالیه تشکیل شدهاند، تنها جزء اسمی اول آنها جمع بسته میشود، برای مثال:
سیبزمینی
در مثال فوق، دو واژهی "pomme" (به معنی سیب) و "terre" (به معنی زمین) اسم هستند که به واسطه حضور حرف اضافه "de" ترکیب مضاف و مضافالیه را به وجود آوردهاند.
4- اسامی مرکبی که از یک کلمه تغییر ناپذیر (همچون قید یا حرف اضافه) و یک اسم تشکیل شدهاند، تنها جزء اسمی آنها جمع بسته میشود، برای مثال:
بلندگو
در مثال "haut-parleur"، کلمه "haut" (به معنای با صدای بلند) نقش قید را دارد و کلمه "parleur" (به معانی گوینده) اسم است.
des haut-parleurs
بلندگوها
سرفصل
در مثال "en-tête"، کلمه "en" (به معنای در) حرف اضافه است و کلمه "tête" (به معنای سر) نقش اسم را دارد.
des en-têtes
سرفصلها
5- اسامی مرکبی که حاصل یک فعل و مفعولش هستند، اغلب در حالت جمع، تغییری نمیکنند، برای مثال:
آسمان خراش
در مثال فوق، واژه "gratte" از فعل "gratter" (به معانی خراشیدن) در جایگاه فعل و واژه "ciel" (به معنی آسمان) نقش مفعول را برای این فعل ایفا میکند.
آسمان خراشها
6- اسامی مرکبی که حاصل دو یا چند فعل باشند، در حالت جمع، تغییری نمیکنند، برای مثال:
رفت و آمد
در مثال بالا، واژه "va" (به معنی رفت) برگرفته از فعل "aller" ( به معنی رفتن) و واژه "vient" (به معنی آمد) از فعل "venir" (به معنی آمدن) هر دو فعل هستند.
رفت و آمدها