رئیس دستگاه اجرایی رئیس جمهور و دولت است. دولت شامل نخست وزیر و وزرایش است. رئیس جمهور باید اکثریت آرای مستقیم مردم را در دور اول یا دور دوم انتخابات کسب کند. رئیس جمهور، نخست وزیر را تعیین می‌کند و نخست وزیر مسئولیت اداره پارلمان را به عهده می‌گیرد. رئیس جمهور نمی‌تواند نخست وزیر را عزل کند، گرچه اگر از یک حزب سیاسی باشند، رئیس جمهور می‌تواند نخست وزیر را وادار به استعفا کند (همه نخست وزیرها قبل از شروع به کار نامه استعفای بدون تاریخ می‌نویسند و به رئیس جمهور وقت می‌دهند). وزرا را نیز رئیس جمهور تعیین می‌کند. زمانی که حزب سیاسی رئیس جمهور حزب اکثریت پارلمان نیز باشد، رئیس جمهور قدرت اصلی کشور را در دست می‌گیرد و سیاست‌های خود را پیش می‌برد، اما اگر حزب مخالف او در پارلمان اکثریت باشد قدرت رئیس جمهور بسیار محدود می‌شود و مجبور می‌شود نخست وزیر و وزرا را از حزب اکثریت پارلمان یعنی حزب مخالف خود انتخاب کند. دوره‌های ریاست جمهوری در این کشور پنج ساله است و رئیس جمهور حال حاضر امانوئل مکرون است که از 14 مه 2017 بعد از فرانسوا اولاند انتخاب شده است.

نخست وزیر رئیس اداره دولت است. دولت از وزرای ارشد (Senior Ministers) و وزرای تازه کار (Junior Ministers) تشکیل می‌شود. بخش‌های خدمات کشوری، ادارات دولتی و ارتش زیر نظر دولت اداره می‌شوند. دولت باید پاسخگوی پارلمان باشد و پارلمان قدرت دارد هر کدام از اعضای دولت را برکنار کند. به همین منظور در عمل، اعضای دولت و نخست وزیر همیشه از همان حزبی خواهند بود که اکثریت کرسی‌های مجلس را دارند. وزرا بدون تایید پارلمان نمی‌توانند قانونی تصویب کنند اما نخست وزیر تحت شرایطی این قدرت را دارد. وزرا گرچه می‌توانند لوایحی به پارلمان پیشنهاد کنند و چون از یک حزب هستند این لوایح احتمال زیاد تصویب می‌شوند. دولت هر هفته جلساتی با مدیریت رئیس جمهور در کاخ الیزه برگزار می‌کند. بعد از انتخاب امانوئل مکرون به عنوان رئیس جمهور، او در 15 مه 2017 ادموند فیلیپ را به عنوان نخست وزیر انتخاب کرد.

پارلمان فرانسه از دو مجلس تشکیل شده است: مجمع ملی (National Assembly) و مجلس سنا (Senate). پارلمان وظیفه تعیین بودجه و تصویب قانون، کنترل فعالیت‌های دولت، سوال پرسیدن و به بحث گذاشتن اعمال وزرای دولت در صحن مجلس و ... دارد. قوانین مطرح شده قبل از تصویب باید به تایید شورای قانون اساسی فرانسه برسد و پس از آن تصویب می‌شود. رئیس جمهور، رئیس مجمع عمومی و رئیس مجلس سنا اعضای شورای قانون اساسی را تعیین می‌کنند. رئیس جمهورهای سابق فرانسه نیز همگی عضو شورای قانون اساسی هستند. مجمع ملی در کاخ بوربن و سنا در کاخ دولوکزامبورگ تشکیل می‌شود. نشست‌های هر مجلس جداگانه انجام می‌شود، ولی گاه این دو مجلس گردهمایی‌ها را در قالب کنگره فرانسه در کاخ ورسای به منظور بازنگری در قانون اساسی فرانسه به انجام می‌رسانند.

بدنه اصلی قانون‌گذاری فرانسه مجمع ملی است. این مجلس 577 نماینده (deputy به معنای قائم مقام) دارد که به صورت مستقیم در دوره‌های پنج ساله توسط مردم انتخاب می‌شوند. رئیس مجمع ملی فرانسه از حزب اکثریت مجمع انتخاب می‌شود. در فرانسه معمولاً حزب حامی رئیس‌جمهور اکثریت کرسی‌های مجلس را در انتخابات مجمع ملی که معمولاً دو ماه پس از انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار می‌شود به‌دست می‌آورد. این مجمع قدرت انحلال دولت را دارد. وقتی حزب سیاسی رئیس جمهور با حزب سیاسی مجمع عمومی در تضاد باشد موقعیتی به نام همزیستی (cohabitation) به وجود می‌آید که در آن دولت و رئیس جمهور جداگانه اداره می‌شوند.

سناتورها در دوره‌هایی شش ساله به صورت غیرمستقیم توسط رای گروه گزینندگان (electoral collage) در 145000 حوزه انتخاباتی رسمی انتخاب می‌شوند. نیمی از سناتورها هر سه سال یکبار از نو انتخاب می‌شوند. تا سال 2014 تعداد 321 سناتور در مجلس سنا بودند که هر نه سال انتخاب می‌شدند. از 2004 به بعد تعداد سناتورها به 348 نفر رسید که هم شامل نمایندگانی از خاک فرانسه، هم کشورهای فرادریایی تحت حکومت فرانسه می‌شد. مجلس سنا نسبت به مجمع ملی از اهمیت کمتری برخوردار است. مذاکرات و گفتگوهای بین سناتورها در مجلس سنا کمتر دچار تنش می‌شوند و پوشش رسانه‌ای کمتری بر آن حاکم است.