ضمایر ملکی در زبان ترکی استانبولی
İyelik zamirleri
از ضمایر ملکی برای اشاره به مالکیت نسبت به یک چیز استفاده می‌شود. در این درس به معرفی این ضمایر در زبان ترکی استانبولی می‌پردازیم.
ضمایر ملکی
İyelik zamirleri
ضمایر ملکی که در زبان ترکی استانبولی، رابطه مالکیت بین دو یا چند اسم را نشان می‌دهد. در زبان ترکی ضمایر ملکی به دو شکل ضمیر متصل (یل پسوند ملکی) و ضمیر منفصل در جمله استفاده می‌شوند.
جدول زیر ضمایر ملکی منفصل در زبان ترکی را نشان می‌دهد:
| معنی | معادل فارسی | ضمیر ترکی |
|---|---|---|
| مال من | ضمیر ملکی اول شخص مفرد | Benim |
| مال تو | ضمیر ملکی دوم شخص مفرد | Senin |
| مال او | (ضمیر ملکی سوم شخص مفرد (غایب | Onun |
| مال ما | ضمیر ملکی اول شخص جمع | Bizim |
| مال شما | ضمیر ملکی دوم شخص جمع | Sizin |
| مال آنها | ضمیر ملکی سوم شخص جمع | Onların |
زبان ترکی همچنین دارای مجموعه‌ای از ضمایر ملکی متصل یا پسوندهای ملکی هم هست. این پسوندها به اسم می‌چسبند و مالکیت آن را نشان می‌دهند:
| ضمیر وابسته | ضمیر جدا |
|---|---|
| m – ım – im – um – üm | Benim |
| n – ın – in – un – ün | Senin |
| ı – i – u – ü / sı – si – su – sü | Onun |
| mız – miz – muz – müz / ımız – imiz – umuz - ümüz | Bizim |
| nız – niz – nuz – nüz / ınız – iniz – unuz - ünüz | Sizin |
| ları - leri | Onların |
نکته
طبق تقسیم بندی حروف صدادار به kalın و ince (ضخیم و نازک)، هر یک از ضمایر وابسته را طبق با توجه به آخرین حرف صدادار اسمی که به آن می‌چسبد به کار می‌بریم. در ضمیر ملکی اول و دوم شخص مفرد، اگر آخرین حرف کلمه صدادار بود، برای benim از m و برای senin از n استفاده می‌کنیم.
از پسوندهای ملکی یا ضمایر ملکی متصل در جمله تنها زمانی می‌توان به تنهایی استفاده کرد که جمله دارای یک فعل اصلی باشد. در صورتی که جمله فعلی نداشته باشد باید از ضمیر منفصل مناسب هم در کنار اسم استفاده کرد. به مثال‌های زیر توجه کنید:
این ماشین من است.
در این جمله با توجه به اینکه جمله فعل اصلی ندارد (جمله مسندی است) باید از ضمیر ملکی منفصل هم استفاده کرد.
ماشین من [ماشینم] خراب است.
در این جمله با توجه به آمدن فعل اصلی دیگر نیازی به استفاده از ضمیر ملکی منفصل نیست (گرچه آوردنش اشتباه نیست)
توجه
در ضمیر سوم شخص مفرد 8 پسوند داریم که 4 تای آنها برای کلماتی است که آخرین حرف آنها صدادار باشد که با حرف میانجی s مشخص شده‌اند.
sı si su sü
و بقیه‌ی پسوندهای سوم شخص مفرد برای کلمه‌هایی هستند که آخرین حرف آنها بی‌صدا است.
نکته
برای تمامی ضمیرها:
1: اگر آخرین حرف صدادار کلمه‌ای که می‌خواهیم به آن ضمیر اضافه کنیم، یکی از حروف " a یا ı " باشد، برای ضمیر وابسته آن کلمه، باید پسوندی را انتخاب کنیم که با صدای " ı " باشد.
2: اگر آخرین حرف صدادار کلمه یکی از حروف "e یا i " باشد برای ضمیر متصل آن کلمه، باید پسوندی را انتخاب کنیم که با صدای " i " باشد.
3: اگر آخرین حرف صدادار کلمه یکی از حروف " o یا u " باشد برای ضمیر متصل آن کلمه، باید پسوندی را انتخاب کنیم که با صدای " u " باشد.
4: اگر آخرین حرف صدادار کلمه یکی از حروف " ö یا ü " باشد برای ضمیر متصل آن کلمه، باید پسوندی را انتخاب کنیم که با صدای " ü " باشد.
توجه
برای ضمیر اول شخص جمع و دوم شخص جمع هم به صدادار بودن یا نبودن کلمه دقت می‌کنیم چون آنها هم 8 ضمیر دارند که 4 تای آنها برای کلماتی است که آخرین حرف آنها صدادار باشد.
mız miz muz müz و ımız imiz umuz ümüz
Bizim arabamız
Sizin öğrenciniz
| واژه با حرف آخر صدادار | واژه با حرف آخر بی‌صدا |
|---|---|
| Benim babam | Benim avukatım |
| Senin annen | Senin evin |
| Onun kedisi | Onun adı |
| Bizim sitemiz | Bizim şirketimiz |
| Sizin bekçiniz | Sizin telefonunuz |
| Onların bahçeleri | Onların öğretmenleri |
