ضمایر
Pronouns
تکرار اسم ها در مکالمات ممکن است کسل کننده باشد. بنابراین یادگیری ضمایر مهم هست. در این درس ما با انواع ضمایر آشنا میشویم.
ضمایر
pronounsضمایر چه هستند؟
ضمایر یا pronouns کلماتی هستند که می‌توانند جایگزین اسم noun یا عبارات اسمی شوند. همان طور که می‌دانید جملات می‌توانند فاعل و مفعول object داشته باشند. این فاعل و مفعول می‌تواند اسم، عبارت اسمی یا ضمیر باشد. گاهی تکرار یک اسم، مکالمه را تکراری و کسل‌کننده می‌کند یا باعث پیچیدگی مکالمه و گمراهی شنونده می‌شود.
ضمایر به عنوان جایگزین اسم‌ها و عبارات اسمی استفاده می‌شوند.
ویژگی‌های ضمایر
ضمایر با توجه به ویژگی‌های خاص خود در گروه‌های مختلف دسته‌بندی می‌شوند. در این لیست مهم‌ترین ویژگی‌های ضمایر را مشاهده می‌کنید:
- محتوا
- جنسیت
- شخص
- تعداد
کلمه 'محتوا' بیانگر چیست؟
محتوای یک ضمیر نشاندهنده این است که آیا ضمیر به فاعل اشاره دارد یا به مفعول. به‌طور کلی یک ضمیر عمدتاً می‌تواند جایگزین اسم فاعل یا مفعول شود.
- ضمایر با محتوای فاعلی
- ضمایر با محتوای مفعولی
ضمایر فاعلی
ضمایر مفعولی
ضمایر مفعولی (object pronouns)، ضمایری هستند که جایگزین مفعول جمله و در جایگاه مفعول به کار می‌روند. ضمایر مفعولی می‌توانند مفعول مستقیم، مفعول غیر مستقیم یا مفعول حرف اضافه باشند. به مثال‌ها توجه کنید.
I put
من موبایلش را روی پیشخوان گذاشتم و شخصی آن را دزدید.
در این مثال 'his cellphone' یک ضمیر مفعولی مرکب است.
به یاد داشته باشید که یک ضمیر فاعلی باید جایگزین اسم فاعل و یک ضمیر مفعولی باید جایگزین اسم مفعول شود.
ضمایر مرکب
ضمایر مرکب، ضمایری هستند که از بیش از یک کلمه تشکیل شده باشند. این ضمایر مرکب می‌توانند ضمایر مرکب فاعلی یا ضمایر مرکب مفعولی باشند. به مثال‌ها نگاهی بیندازید تا موقعیت این ضمایر در جمله را بشناسید.
من و تو هر دو در این موضوع هم‌نظریم بنابراین از چیزی که من می‌گویم حمایت کن.
در این مثال نمیتوانیم بعد از you از me استفاده کنیم چرا که هر دو در جایگاه فاعل هستند.
نکته
'Me and you' یا 'my friend and me' مثال‌هایی از ضمایر مرکب فاعلی هستند که به اشتباه و به‌صورت رایج به کار برده می‌شوند.
جنسیت در ضمایر
ضمایر دارای جنسیت هستند. جنسیت بیان‌کننده مذکر و مونث بودن افراد است. با این حال باید افرادی که خود را عضو این دو گروه نمی‌دانند، توجه داشت. بر این اساس سه دسته جنسیتی به وجود می‌آید:
- مذکر
- مونث
- خنثی
اعداد در ضمایر
همان طور که می‌دانید اسم‌ها می‌توانند مفرد یا جمع باشند. تعداد ضمایر نشاندهنده تعداد بیانگر است. ضمایر می‌توانند به صورت زیر باشند:
- مفرد
- جمع
شخص در ضمایر
شخص در ضمایر می‌تواند بیانگر این باشد که چه کسی، با چه کسی یا حتی در مورد چه کسی صحبت می‌کند. بر اساس شخص، ضمایر می‌توانند در سه گروه قرار گیرند.
- اول شخص
- دوم شخص
- سوم شخص
اول شخص بیانگر شخص یا اشخاصی است که صحبت می‌کنند یا می‌نویسند.
دوم شخص اشخاصی هستند که با آنها صحبت می‌شود یا برای آنها نوشته می‌شود.
سوم شخص بیانگر شخص یا اشخاصی است که در مکالمه حضور ندارند.
شباهت‌ها و تفاوت‌ها بین اسم و ضمیر
اسم‌ها و ضمایر می‌توانند در مواردی شباهت و گاهی تفاوت داشته باشند. یکی از تفاوت‌های اساسی بین اسم و ضمایر این است که تخصیص‌گر‌ها (determiners) به راحتی قبل از اسم‌ها استفاده شده و آنها را تعریف می‌کنند. در مقابل آنها هرگز نمی‌توانند قبل از ضمایر به کار روند. به جدول زیر توجه کنید تا تفاوت‌های ضمایر و اسم‌ها را بیابید.
| ✗ تخصیص‌گر + ضمیر | ✓ تخصیص‌گر + اسم |
| ✗ ضمیر + ضمیر | ✗ ضمیر + اسم |
| ✗ اسم + ضمیر | ✓ اسم + اسم |
| ✓ ضمیر به تنهایی | ✓ اسم به تنهایی |
| ✓ حرف اضافه + ضمیر | ✓ حرف اضافه + اسم |
| ✓ ضمیر + فعل | ✓ اسم + فعل |
| ✓ فعل + ضمیر | ✓ فعل + اسم |
قوانین تخصیص‌گر‌ها
ترکیب ضمیر و اسم
معرف اسمی و معرف ضمیری
معمولا شما نمی‌توانید دو کلمه با جنس یکسان را در کنار هم استفاده کنید. اما این مسئله در مورد اسم صادق نیست. شما می‌توانید دو اسم را کنار هم استفاده کنید و در اکثر مواقع اولین اسم، دومی را تعریف می‌کند و نقشی شبیه به صفت می‌گیرد اما توجه داشته باشید که به آن به هیچ وجه صفت گفته نمی‌شود بلکه معرف اسمی نام دارد. توجه داشته باشید که یک ضمیر نمی‌تواند به عنوان معرف برای ضمیر دیگر استفاده شود.
به مثال‌های زیر توجه کنید.
جایگاه‌های مفعول
از آنجایی که هم ضمایر هم اسم‌ها می‌توانند نقش مفعول را در جمله داشته باشند بهتر است جایگاه مفعول را بشناسیم. مفعول می‌تواند بعد از حرف اضافه یا بعد از افعال متعدی (transitive verbs) به کار رود. مثال‌ها را بررسی کنید.
ضمایر از افعال تبعیت می‌کنند
وقتی می‌گوییم دو مبحث از هم تبعیت می‌کنند یعنی که آنها از یک قانون مشخص و یکسان پیروی می‌کنند. ضمایر از افعال پیروی می‌کنند یعنی اینکه اگر فعل ما سوم شخص مفرد باشد بنا بر اصل تبعیت، ضمیر به کار رفته با آن هم باید سوم شخص مفرد باشد. به مثال‌های زیر توجه کنید.
او زیاد نوشیدنی می‌خورد و برای فرزندش خوب نیست که او را اینطور ببیند.
هر کسی او را میشناسد.
استثناء
ضمایر جمع با معنی مفرد
گاهی برای پرهیز از بیان جنسیت افراد و اشخاص و همچنین برای احترام به آنها از ضمیر سوم شخص جمع با معنی مفرد استفاده می‌کنیم که در این موارد علی‌رغم اینکه ضمیر و فعل هر دو جمع هستند معنی به دست آمده مفرد است. به مثال‌ها توجه کنید.
نکته
تمامی انواع ضمایر می‌توانند ضمیر سوم شخص جمع باشند که به صورت مفرد و بدون اشاره به جنسیت به کار می‌روند. یعنی این مورد فقط مخصوص ضمایر شخصی نیست.
ضمیر مصنوعی
هرآنچه که در این درس خواندیم راجع به این بود که ضمایر باید مرجعی داشته باشند که به‌طور جایگزین به جای آنها استفاده شوند. علی‌رغم تعریف کلی ضمایر نوعی از ضمیر وجود دارد که به هیچ مرجعی بر نمی‌گردد و در واقع هیچ معنای مشخصی هم ندارد. این ضمایر صرفاً برای اینکه جمله ما فاعل داشته باشد استفاده می‌شوند و معنای آنها در متن مشخص می‌شود. این ضمایر جایگزین اسم یا عبارت اسمی نیستند. به این ضمایر، ضمایر مصنوعی (dummy pronouns) می‌گویند:
- it
- there
ضمایر مصنوعی it و there برای کامل کردن معنی جملات استفاده می‌شوند اما ضمیر there به معنای وجود داشتن چیزی به کار می‌رود. به مثال‌های زیر دقت کنید:
انواع مختلف ضمیر
ضمایر با توجه به ویژگی‌های خاصشان به ده نوع تقسیم شده‌اند:
- ضمایر شخصی (personal pronoun)
- ضمایر نامعین (indefinite pronouns)
- ضمایر موصولی (relative pronouns)
- ضمایر اشاره (demonstrative pronouns)
- ضمایر ملکی (possessive pronouns)
- ضمایر انعکاسی (reflexive pronouns)
- ضمایر پرسشی (interrogative Pronouns)
- ضمایر متقابل (reciprocal pronouns)
- ضمایر تاکیدی (emphatic pronouns)
- ضمایر غیر‌شخصی (impersonal pronouns)
اسم و ضمیر در تعامل با افعال عبارتی
افعال عبارتی چه هستند؟
افعال عبارتی افعالی هستند که از دو قسمت تشکیل شده‌اند و معمولاً یک بخش از آنها فعل اصلی و بخش دیگر حرف اضافه هست. این نوع افعال می‌توانند جدا شوند یا حتی به صورت یک کلمه چسبیده بهم استفاده شوند.
اگر این نوع فعل جدا‌شدنی باشد، گاهی می‌شود مفعول را بین دو بخش آن قرار داد. به مثال‌ها دقت کنید:
اسم و فعل عبارتی
ضمایر و افعال عبارتی
ضمایر هرگز نمی‌توانند به عنوان مفعول بعد از افعال عبارتی (phrasal verbs) استفاده شوند. ضمایر فقط باید بین دو قسمت فعل استفاده شوند و در غیر این صورت نمیتوان از ضمایر مفعولی استفاده کرد.
قوانین افعال عبارتی جدانشدنی
اگر فعل عبارتی موجود در جمله جدانشدنی باشد، می‌توان یک اسم را به عنوان مفعول فعل بعد از آن استفاده کرد اما به هیچ وجه نمیتوان یک ضمیر مفعولی را بعد از این فعل جدانشدنی به کار برد. به مثال توجه کنید:
مرجع ضمیر
مراجع ضمیر در واقع همان اسم یا اسم‌های عبارتی هستند که ضمیر به عنوان جایگزین آنها استفاده می‌شود. برای مثال:
Yesterday I saw
دیروز جان را حین فرار از پلیس دیدم.
در این مثال John مرجع ضمیر he است.
ضمیر باید از همه نظر از جمله شخص، تعداد، محتوا و جنسیت با مرجع خود هماهنگ باشد. برای مثال اگر مرجع جمع یا مفرد باشد ضمیر هم با توجه به آن جمع یا مفرد انتخاب می‌شود.
در یک نگاه
ضمایر جایگزین اسم فاعل و اسم مفعول هستند. و بیانگر ویژگی‌های زیر هستند:
- محتوا
- جنسیت
- تعداد
- شخص
