جمله‌واره‌های موصولی

Relative Clauses

جمله‌واره‌های موصولی برای ایجاد و ارائه اطلاعات بیشتر در جمله استفاده می‌شود. این اطلاعات می‌تواند تعریف یک چیز باشد یا ارائه‌دهنده اطلاعات غیر ضروری اضافه شده به جمله (جمله‌واره معترضه) باشد.
برای بررسی جمله‌واره‌های موصولی ابتدا باید با ضمایر موصولی آشنا شویم. ضمایر موصولی یا به عبارت دیگر ضمایر نسبی (Relative Pronouns) ضمایری هستند که از آنها برای نشان دادن رابطه یک اسم با موضوعی خاص استفاده می‌شود. (برای اطلاعات بیشتر به درس ضمایر موصولی مراجعه کنید.)

ضمیر موصولی ملکی	ضمیر موصولی مفعولی	ضمیر موصولی فاعلی
whose	whom, who	who
whose	which	which
	that	that

ما از who و whom برای صحبت کردن درباره انسان و از which برای صحبت کردن درباره غیر انسان استفاده می‌کنیم. that خنثی است، هم برای انسان و هم غیر انسان کاربرد دارد.
ما در ابتدای جمله‌واره‌های موصولی از یکی از این ضمایر موصولی استفاده می‌کنیم تا اطلاعاتی اضافی درباره چیزی یا شخصی ارائه دهیم.

جمله‌واره موصولی برای اطلاعات دادن درباره اسم

ما از ضمایر موصولی برای دادن اطلاعات اضافی درباره اسم استفاده می‌کنیم. جمله‌واره موصولی بعد از اسم می‌آید و مشخص می‌کند ما داریم درباره کدام شخص یا کدام چیز صحبت می‌کنیم. در این جمله واره‌ها ما می‌توانیم از ضمایر موصولی who و which و whose و that استفاده کنیم.

جمله‌واره موصولی در نقش فاعل

این نوع جمله‌واره‌ها بعد از who و that برای انسان و بعد از which و that برای غیر انسان می‌آیند و توضیح بیشتری راجع به فاعل جمله ارائه دهند. به مثال‌ها توجه کنید:

Isn’t that the woman who lives across the road from you?

آیا این همان خانمی نیست که آن طرف خیابان شما زندگی می‌کند؟

The police said the accident that happened last night was unavoidable.

پلیس گفت که تصادفی که دیشب رخ داد اجتناب‌ناپذیر بود.

The newspaper reported that the tiger which killed its keeper has been put down.

روزنامه گزارش داد که ببری که نگهبانش را کشته بود با دارو کشته شد.

توجه کنید

توجه کنید که ضمیر موصولی در نقش فاعل است و دیگر در جمله‌واره نباید ضمیر فاعلی بیاوریم یا اسم فاعل را تکرار کنیم. در مثال اول که نادرست است، می‌بینیم که بعد از who دیگر لازم نیست she بیاوریم، چون who خود ضمیر جمله‌واره است و به جای she آمده است:

The woman who she lives across the road. (نادرست)

The woman who lives across the road. (درست)

جمله‌واره موصولی در نقش مفعول

این نوع جمله‌واره‌ها بعد از (who(m و that برای انسان و بعد از which و that برای غیر انسان به کار می‌روند و توضیح بیشتری راجع به مفعول جمله ارائه می‌دهند. به مثال‌ها توجه کنید:

Have you seen those people who we met on holiday?

آیا افرادی را که ما در تعطیلات دیدیم ملاقات کرده‌اید؟

You shouldn’t believe everything that you read in the newspaper.

شما نباید هر چیزی را که در روزنامه می‌خوانید باور کنید.

The house that we rented in London was fully furnished.

خانه‌ای که در لندن اجاره کردیم کاملا مبله بود.

The food was definitely the thing which I enjoyed most about our holiday.

غذا واقعا چیزی بود که من بیشتر از همه در تعطیلات ازش لذت بردم.

گاهی اوقات و خیلی به ندرت به جای who از whom در نقش مفعول استفاده می‌کنیم. در دستور زبان قدیمی انگلیسی whom ضمیر مفعولی بود، اما این ضمیر کم‌کم دارد از بین می‌رود و who جای آن را می‌گیرد:

Have you seen those people whom we met on holiday?

آیا افرادی را که ما در تعطیلات دیدیم ملاقات کرده‌اید؟

نکته

وقتی ضمیر موصولی در نقش مفعول در جمله‌واره that و which باشد، اغلب می‌توانیم آن را حذف کنیم:

Have you seen those people we met on holiday?

آیا افرادی را که در تعطیلات دیدیم ملاقات کرده‌اید؟

You shouldn’t believe everything you read in the newspaper.

شما نباید هر چیزی که در روزنامه می‌خوانید را باور کنید.

The house we rented in London was fully furnished.

خانه‌ای که در لندن اجاره کردیم کاملا مبله بود.

توجه کنید

توجه کنید که ضمیر موصولی در نقش مفعول است و دیگر نباید از ضمیر مفعولی استفاده کنیم. در مثال اول می‌بینیم که بعد از who که خود ضمیر مفعولی است و به جای مفعول جمله آمده از we استفاده کرده که اشتباه است:

Have you seen those people who we met them on holiday? (نادرست)

Have you seen those people who we met on holiday? (درست)

جمله‌واره موصولی در نقش متمم

گاهی اوقات ضمیر موصولی در نقش متمم (complement) می‌آید. اگر جمله‌واره موصولی فعلی داشته باشد که با حرف اضافه بیاید در این کاربرد معمولا حرف اضافه را بعد از فعل و در انتهای جمله‌واره موصولی می‌آوریم. به مثال‌ها توجه کنید:

You were talking to a woman.	Who was the woman who you were talking to?
My parents live in that house.	That’s the house that my parents live in.

نکته

وقتی ضمیر موصولی در نقش متمم در جمله‌واره ظاهر شود، اغلب می‌توانیم آن را حذف کنیم:

Who was the woman you were talking to?

خانمی که داشتید با او صحبت می‌کردید چه کسی بود؟

That’s the house my parents live in.

آن خانه‌ای است که والدینم در آن زندگی می‌کنند.

وقتی ما از whom و which و whose در جمله‌واره‌ای استفاده می‌کنیم که فعل آن حرف اضافه داشته باشد، می‌توانیم حرف اضافه را در ابتدای جمله‌واره بیاوریم. این نوع جمله‌ها بیشتر در مکالمات و زبان محاوره‌ای به کار می‌رود. به مثال‌ها نگاه کنید:

I haven’t read the book about which you were talking.

من کتابی را که درباره‌اش صحبت می‌کردی نخوانده‌ام.

جمله‌واره موصولی برای نشان دادن مالکیت

برای نشان دادن مالکیت چیزی می‌توانیم از جمله‌واره موصولی با whose استفاده کنیم. یعنی وقتی می‌خواهیم درباره چیزی یا کسی که متعلق به اسمی در جمله است صحبت کنیم بعد از اسم، whose می‌آوریم. به مثال‌ها توجه کنید:

I met a man whose brother works in Moscow.

من مردی را دیدم که برادرش در مسکو کار می‌کند.

That’s the woman whose name I always forget.

او خانمی است که من همیشه اسمش را فراموش می‌کنم.

جمله‌واره‌های موصولی برای بیان زمان و مکان

از قیدهای when و where می‌توانیم جمله‌واره‌های موصولی بسازیم و برای دادن اطلاعات اضافی درباره زمان و مکان چیزی استفاده کنیم و مشخص کنیم چیزی که درباره‌اش صحبت می‌کنیم کی و در کجا رخ می‌دهد. به مثال‌های زیر توجه کنید:

England won the world cup in 1996. It was the year when we got married.

انگلستان جام جهانی 1996 را برد. همان سالی بود که ما ازدواج کردیم.

I remember my twentieth birthday. It was the day when the tsunami happened.

من بیستمین تولدم را یادم می‌آید. روزی بود که سونامی اتفاق افتاد.

Do you remember the place where we caught the train?

جایی را که ما توانستیم سوار قطار شویم را یادت می‌آید؟

Stratford-upon-Avon is the town where Shakespeare was born.

استراتفورد شهری است که شکسپیر در آن به دنیا آمد.

نکته

ما می‌توانیم قید when را در این کاربرد حذف کنیم:

England won the world cup in 1996. It was the year we got married.

انگلستان جام جهانی 1996 را برد. همان سالی بود که ما ازدواج کردیم.

I remember my twentieth birthday. It was the day the tsunami happened.

من بیستمین تولدم را یادم می‌آید. روزی بود که سونامی اتفاق افتاد.

جمله معترضه

جمله معترضه همان جمله‌واره موصولی است، با این تفاوت که جمله‌ای است که یا بین دو ویرگول یا در انتهای جمله می‌آید و می‌تواند از جمله حذف شود و این حذف شدن هیچ اثری بر معنای کلی جمله نمی‌گذارد. جمله معترضه در زبان انگلیسی با ضمایر موصولی who و whom و whose و which برای صحبت کردن درباره یک چیز یا شخص استفاده می‌شود. (اما از that نمی‌توانیم در این کاربرد استفاده کنیم.)

جمله معترضه برای فاعل

هر وقت بخواهیم اطلاعاتی اضافی درباره فاعل جمله بدهیم که حذفش هیچ آسیبی به معنای کلی جمله نمی‌رساند، بعد از فاعل، جمله‌واره‌ای موصولی می‌آوریم. این جمله‌واره یا باید بین دو ویرگول بیاید یا اگر در انتهای جمله بود قبلش یک ویرگول بگذاریم. به مثال‌ها توجه کنید:

My uncle, who was born in Hong Kong, lived most of his life overseas.

عموی من، که در هنگ کنگ به دنیا آمده بود، بیشتر عمرش را خارج کشور زندگی کرد.

توجه

توجه کنید که ضمیر موصولی در جمله‌واره در نقش فاعل است و دیگر نباید از ضمیر فاعلی استفاده کنیم.

My uncle, who he was born in Hong Kong, lived most of his life overseas. (نادرست)

در این مثال که نادرست است، می‌بینیم که بعد از who که خود ضمیر است و به جای he آمده دوباره ضمیر he تکرار شده است.

My uncle, who was born in Hong Kong, lived most of his life overseas. (درست)

جمله معترضه برای مفعول

هر وقت بخواهیم اطلاعاتی اضافی درباره مفعول جمله بدهیم که حذفش هیچ آسیبی به معنای کلی جمله نمی‌رساند، بعد از مفعول جمله‌واره‌ای موصولی می‌آوریم. این جمله‌واره یا باید بین دو ویرگول بیاید یا اگر در انتهای جمله بود قبلش یک ویرگول بگذاریم. به مثال‌ها توجه کنید:

We saw the latest Harry Potter film, which we really enjoyed.

ما جدیدترین فیلم هری پاتر را دیدیم، که خیلی از آن لذت بردیم.

My favorite actor is Marlon Brando, who I saw in “On the Waterfront”.

هنرپیشه مورد علاقه من مارلون براندو است، که من در فیلم "در بارانداز" دیدم.

گاهی اوقات و خیلی به ندرت به جای who از whom در نقش مفعول استفاده می‌کنیم. در دستور زبان قدیمی انگلیسی whom ضمیر مفعولی بود اما این ضمیر کم‌کم دارد از بین می‌رود و who جای آن را می‌گیرد:

My favorite actor was Marlon Brando, whom I saw in “On the Waterfront”.

هنرپیشه مورد علاقه من مارلون براندو است، که من در فیلم "در بارانداز" دیدم.

توجه کنید

توجه کنید که ضمیر موصولی در جمله‌واره در نقش مفعول است و دیگر نباید از ضمیر مفعولی استفاده کنیم. در مثال اول که نادرست است می‌بینیم که بعد از which که خود ضمیر است و به جای we آمده دوباره ضمیر we تکرار شده است:

We saw the latest Harry Potter film, which we really enjoyed it. (نادرست)

We saw the latest Harry Potter film, which we really enjoyed. (درست)

جمله معترضه برای متمم

هر وقت بخواهیم اطلاعاتی اضافی درباره متمم جمله بدهیم که حذفش هیچ آسیبی به معنای کلی جمله نمی‌رساند، بعد از ضمیر موصولی، جمله‌واره‌ای موصولی می‌آوریم که فعل آن دارای حرف اضافه است. این جمله‌واره یا باید بین دو ویرگول بیاید یا اگر در انتهای جمله بود قبلش یک ویرگول بگذاریم. به مثال‌ها توجه کنید:

He decided to telephone Mrs. Jackson, who he had read about in the newspaper.

او تصمیم گرفت به خانم "جکسون"، که راجع به او در روزنامه خوانده بود، تلفن کند.

That’s the program which we listened to last night.

این برنامه‌ای است که ما دیشب به آن گوش دادیم.

گاهی اوقات و خیلی به ندرت به جای who از whom در نقش متمم استفاده می‌کنیم. در دستور زبان قدیمی انگلیسی whom ضمیر مفعولی بود اما این ضمیر کم‌کم دارد از بین می‌رود و who جای آن را می‌گیرد:

He decided to telephone Mrs. Jackson, whom he had read about in the newspaper.

او تصمیم گرفت به خانم "جکسون"، که راجع به او در روزنامه خوانده بود، تلفن کند.

وقتی ما از whom و which استفاده می‌کنیم، حرف اضافه می‌تواند در ابتدای جمله‌واره بیاید. این ساختار بیشتر در حالت محاوره اتفاق می‌افتد. به مثال‌ها توجه کنید:

He decided to telephone Mrs. Jackson, about whom he had read in the newspaper.

او تصمیم گرفت به خانم "جکسون"، که راجع به او در روزنامه خوانده بود، تلفن کند.

That’s the program to which we listened last night.

این برنامه‌ای است که ما دیشب به آن گوش دادیم.

کمیت‌سنج‌ها و اعداد با ضمایر موصولی

ما اغلب با ضمایر موصولی می‌توانیم از کمیت‌سنج‌ها (quantifiers) و اعداد استفاده کنیم، مثلا:

many of whom (بیشتر آنها)
most of whom (بیشتر آنها)
one of which (یکی از آنها)
none of whom (هیچی از آنها)
some of which (بعضی از آنها)
lots of whom (خیلی از آنها)
two of which (دو تا از آنها)

این ساختارها می‌توانند در نقش‌های فاعلی، مفعولی و متمم ظاهر شوند. به مثال‌های زیر توجه کنید:

She has three brothers, two of whom are in the army.

او سه برادر دارد، دوتایشان در ارتش هستند.

I read three books last week, one of which I really enjoyed.

من هفته پیش سه کتاب خواندم، از یکی از آنها واقعا لذت بردم.

There were some good programs on the radio, none of which I listened to.

چند برنامه خوب از رادیو پخش می‌شد، به هیچکدام از آنها گوش نکردم.

جمله‌واره موصولی برای توصیف یک جمله

می‌توانیم از ضمیر موصولی which علاوه بر توضیح دادن درباره یک اسم، برای دادن اطلاعات بیشتر درباره یک جمله‌واره هم استفاده کنیم، مثلا برای جمله‌واره دلیل بیاوریم. در مثال‌های زیر کلمه which درباره جمله‌واره اول توضیح بیشتر داده است و یا علت وقوع یک جمله‌واره را بیان کرده است:

He was usually late, which always annoyed his father.

او معمولا دیر می کرد، که همیشه پدرش را عصبانی می کرد.

We’ve missed our train, which means we may be late.

ما از قطارمان جا ماندیم، که یعنی ممکن است دیر برسیم.

جمله‌واره‌های موصولی در زبان انگلیسی

جمله‌واره‌های موصولی

جمله‌واره موصولی برای اطلاعات دادن درباره اسم

جمله‌واره موصولی در نقش فاعل

توجه کنید

جمله‌واره موصولی در نقش مفعول

نکته

توجه کنید

جمله‌واره موصولی در نقش متمم

نکته

جمله‌واره موصولی برای نشان دادن مالکیت

جمله‌واره‌های موصولی برای بیان زمان و مکان

نکته

جمله معترضه

جمله معترضه برای فاعل

توجه

جمله معترضه برای مفعول

توجه کنید

جمله معترضه برای متمم

کمیت‌سنج‌ها و اعداد با ضمایر موصولی

جمله‌واره موصولی برای توصیف یک جمله

مطالب مرتبط

جمله‌واره‌های موصولی در زبان انگلیسی

مکالمه، داستان، واژه آموزی و گرامر در زبان بیاموز