ساختار صفت‌ها در زبان آلمانی
die Struktur der Adjektive
در این بخش با شیوه ساخت صفت‌ها در زبان آلمانی با کمک پیشوند و پسوند آشنا خواهیم شد.
ساختار صفت‌ها
die Struktur der Adjektiveبا کمک پسوند
bar-
این پسوند معمولا به همراه افعال مورد استفاده قرار گرفته و به معنای ممکن بودن یا قابلیت داشتن یک عمل است.
- machbar (ممکن)
- erreichbar (قابل دسترسی)
- sichtbar (آشکار)
haft-
این پسوند معمولا در کنار اسامی قرار گرفته و تشابه به کسی را در خود پنهان دارد.
- lehrerhaft (معلمانه)
- meisterhaft (استادانه)
isch-
از این پسوند برای نسبت دادن چیزی به یک اسم خاص یا مکان جغرافیایی و همچنین برای ساخت یک حالت خاص در کنار اسامی می‌توان استفاده کرد.
- kindisch (کودکانه)
- spöttisch (مسخره)
- exemplarisch (مثلا)
lich-
این پسوند یکی از پرکاربردترین پسوندها برای ساخت صفات در زبان آلمانی است و در کنار فعل‌ها یا اسامی قرار گرفته و معانی متفاوتی را ایجاد می‌کند.
- kindlich (کودکانه)
- freundlich (دوستانه)
- vertraglich (قراردادی)
- täglich (روزانه)
- wöchentlich (هفتگی)
- monatlich (ماهانه)
en-
از این پسوند برای مشخص کردن جنس یک شی استفاده می‌گردد.
- golden (طلایی)
- hölzern (چوبی)
- eisern (آهنی)
ig-
این پسوند نیز یکی از پرکاربردترین پسوندها برای ساخت صفات در زبان آلمانی است و در کنار فعل‌ها یا اسامی قرار گرفته و معانی متفاوتی را ایجاد می‌کند که یکی از پرکاربردترین آنها برای نشان دادن دوره‌های زمانی است.
- dreistündig (سه ساعته)
- eisig (یخی)
- sechsjährig (شش ساله)
- viermonatig (چهار ماهه)
- dreiwöchig (سه هفته)
- zweitägig (دو روزه)
- brüchig (شکننده)
mäßig-
از این پسوند در کنار اسامی استفاده می‌شود و معمولا به معنای "دارای چیزی بودن" یا "طبق چیزی عمل کردن" است.
- gefühlsmäßig (احساسی، عاطفی)
- planmäßig (طبق برنامه)
freundlich-
این پسوند نیز معنای خود را به صفتی که می‌سازد انتقال می‌دهد و هم معنای واژه "دوست‌دار" در زبان فارسی است. باید توجه داشت که این واژه متضاد پسوند feindlich- است.
- umweltfreundlich (دوست‌دار محیط زیست)
- kinderfreundlich (دوست‌دار کودک)
- familienfreundlich (دوست‌دار خانواده)
feindlich-
این پسوند نیز معنای خود را به صفتی که می‌سازد انتقال می‌دهد و هم معنای واژه "ضد" یا "دشمن" در زبان فارسی است. باید توجه داشت که این واژه متضاد پسوند freundlich- است.
- umweltfeindlich (ضد محیط زیست)
- kinderfeindlich (ضد کودک)
- familienfeindlich (ضد خانواده)
nah-
از این پسوند همانطور که در معنای آن پنهان است برای اشاره به نزدیک بودن به چیزی استفاده می‌گردد و دارای معنایی متضاد با پسوند fern- است.
- bürgernah (نزدیک به شهروند)
- praxisnah (نزدیک به کار عملی)
fern-
از این پسوند همانطور که در معنای آن پنهان است برای اشاره به دور بودن از چیزی استفاده می‌گردد و دارای معنایی متضاد با پسوند nah- است.
- bürgerfern (دور از شهروندی)
- praxisfern (دور از کار عملی)
reich-
از این پسوند برای اشاره به ازدیاد و وفور یک چیز استفاده می‌گردد و دارای معنایی متضاد با پسوند arm- است.
- kinderreich (دارای کودک زیاد)
- ideenreich (دارای ایده زیاد)
- phosphatreich (سرشار از فسفر)
arm-
این پسوند نیز به کمبود چیزی اشاره دارد و قابلیت ساخت صفاتی با این محتوا را دارد و معنایی متضاد با پسوند reich- ایجاد می‌کند.
- kinderarm (دارای کودک کم)
- phosphatarm (دارای فسفر کم)
los-
از این پسوند به همراه اسامی برای ساخت صفاتی که به فقدان یا عدم حضور اشاره می‌کنند، استفاده می‌گردد.
- kinderlos (بدون کودک)
- ideenlos (بدون ایده)
- rücksichtslos (بی‌ملاحظه)
frei-
از این پسوند نیز به همراه اسامی برای ساخت صفاتی که به فقدان یا عدم حضور اشاره می‌کنند، استفاده می‌گردد.
- phosphatfrei (بدون فسفر)
- koffeinfrei (بدون کافئین)
- ideologiefrei (بدون ایدئولوژی)
باکمک پیشوند
پیشوندهای زیادی هستند که برای ساخت صفات به کار برده می‌شوند در زیر به برخی از آنها می‌پردازیم.
پیشوندهای -vor-, ur-, über-, unter
از این پیشوندها برای تقویت یک صفت استفاده می‌گردد:
- vorzeitig (پیش از وقت)
- uralt (بسیار قدیمی)
- übereifrig (بیش از اندازه فعال)
- untergewichtig (کم وزن)
پیشوندهای -un-, in-, im-, ir
از این پیشوندها برای منفی ساختن یک واژه استفاده می‌گردد:
- unfair (دور از انصاف)
- inkorrekt (نادرست)
- immobil (غیر متحرک)
- irrelevant (بی‌ربط، بی‌اهمیت)
نکته
شکل دوم و سوم تمامی افعال (Partizip I & II) نیز می‌تواند به عنوان صفت به کار برده بشود
- geeignet (مناسب)
- gefragt (سوال‌شده)
- gelernt (ماهر)
- führend (پیشرو)
- fragend (پرسش‌شده)
- stehend (ایستاده)
