ضمایر شخصی در زبان ترکی استانبولی
Şahıs Zamirleri
ضمیر کلمه‌ای است که برای جلوگیری از تکرار اسامی و به جای اسم در جمله از آن استفاده می شود. در این درس در رابطه با ضمایر شخصی و کاربرد آنها صحبت می‌شود.
ضمایر شخصی
Şahıs Zamirleri
ضمیر شخصی واژه‌ای است که برای جلوگیری از تکرار یک اسم (معمولا اسم فرد) در جمله جایگزین اسم خاص می‌شود. ساختار ضمایر شخصی در زبان ترکی تا حد زیادی مشابه فارسی است. در زبان ترکی دو نوع ضمایر شخصی داریم:
- ضمیر منفصل
- ضمیر متصل
ضمایر شخصی منفصل
ضمیر منفصل، ضمیری است که تنها به کار می‌رود و معنی مستقل دارد.ضمیرهای منفصل 6 عدد است. در جدول زیر ضمیرهای منفصل نشان داده شده است.
| معادل فارسی | شخص | ضمیر ترکی |
|---|---|---|
| من | اول شخص مفرد | Ben |
| تو | دوم شخص مفرد | Sen |
| او | سوم شخص مفرد | O |
| ما | اول شخص جمع | Biz |
| شما | دوم شخص جمع | Siz |
| آنها | سوم شخص جمع | Onlar |
نکته
ضمایر منفصل با حرف اضافه‌ها قابل جمع بستن هستند که در درس پسوندهای حرف اضافه مفصل توضیح خواهیم داد.
ضمایر شخصی متصل
ضمیر متصل، ضمیری است که به کلمهٔ دیگر می‌پیوندد و معنی مستقل ندارد. این ضمیر معمولاً به اسم و گاهی به فعل و حرف اضافه می‌پیوندد. هر ضمیر منفصل، ضمیر متصل خاص خود را می‌گیرد که از حروف صدادار و قوانین آن تبعیت می‌کند.
| ضمیر متصل | ضمیر جدا | معادل فارسی |
|---|---|---|
| ım im um üm / yım yim yum yüm | Ben | من |
| sın sin sun sün | Sen | تو |
| ضمیر متصل ندارد | O | او |
| ız iz uz üz / yız yiz yuz yüz | Biz | ما |
| sınız siniz sunuz sünüz | Siz | شما |
| lar ler | Onlar | آنها |
طبق تقسیم بندی حروف صدادار به kalın و ince هر یک از ضمایر متصل را طبق اصول برای کلمات مشخصی به کار می‌بریم.
اگر آخرین حرف صدادار کلمه‌ای که می‌خواهیم به آن ضمیر اضافه کنیم، یکی از حروف " a یا ı " باشد، برای ضمیر متصل آن کلمه، باید پسوندی را انتخاب کنیم که با صدای " ı " باشد.
اگر آخرین حرف صدادار کلمه یکی از حروف "e یا i" باشد برای ضمیر متصل آن کلمه، باید پسوندی را انتخاب کنیم که با صدای "i" باشد.
نکته
در ضمیرهای متصل اول شخص مفرد و اول شخص جمع، ضمیرهای "yım yim yum yüm" و "yız yiz yuz yüz" را برای اسم‌هایی استفاده می‌کنیم که دقیقا آخرین حرف آنها صدادار باشد. در واقع کاربرد "y" این است که بین دو حرف صدادار قرار بگیرد و کلمه را قابل خواندن کند.
جدول زیر نحوه استفاده از ضمایر متصل و منفصل را در مثال‌های مختلف نشان می‌دهد.
| مثال | ضمیر متصل | اسم/صفت | ضمیر جدا |
|---|---|---|---|
| Ben doktorum / Ben sinirliyim | um / yum | doktor / sinirli | Ben |
| Sen utangaçsın. | sun | utangaç | Sen |
| O çalışkan | - | çalışkan | O |
| Biz emekliyiz / Biz müdürüz | uz / yuz | emekli / müdür | Biz |
| Siz yorgunsunuz | sunuz | yorgun | Siz |
| Onlar mutlular | lar / ler | mutlu | Onlar |
نکته
برای ضمیر سوم شخص جمع (onlar) می‌توانید در حالت مثبت، ضمیر متصل را ننویسید.
