Geography
کانادا با احتساب مرزهای زمینی و دریایی، با داشتن 9,093,507 کیلومتر مربع مساحت، بعد از روسیه، دومین کشور پهناور دنیاست. این کشور درشمال قاره آمریکا قرار دارد و 41% خاک قاره آمریکا را تشکیل میدهد. این کشور پهناور به دلیل وجود اقیانوس آرام در سمت غرب و اقیانوس اطلس در سمت شرق و اقیانوس قطبی در شمال، از تنوع اقلیمی زیادی برخوردار است. جنوب کانادا با آمریکا و شمال غربی آن با آلاسکا مرز مشترک دارد. این کشور منبع سرشاری از منابع طبیعی دارد اما با وجود استفاده از آن منابع از کشورهای پیشگام در حفاظت از محیط زیست است. اطراف مرزهای کانادا، 36.563 جزیره وجود دارد که این موضوع باعث شده کانادا طولانیترین خط ساحلی دنیا را داشته باشد. 6.8% زمینهای کانادا مخصوص کشاورزی هستند و 34.1% اراضی پوشش گیاهی و جنگل است. از مشکلات طبیعی کانادا میتوان یخبندان دائمی در مرز شمالی و طوفانهای شدید از سمت شرق کوهستانهای راکی را نام برد.
کشور کانادا بیشترین مقدار آب شیرین جهان را دارد و تقریبا 9% کشور را آب تشکیل داده است. این کشور دست کم دو میلیون رودخانه و دریاچه دارد که از همه کشورهای جهان بیشتر است.
کشور کانادا از لحاظ جغرافیایی به 5 منطقه تقسیم میشود. هر کدام از این بخشهای جغرافیایی دارای پوشش گیاهی و فرهنگ و جمعیت مخصوص به خود است. در ادامه با این تقسیم بندیها آشنا می شویم:
در سرتاسر بخشهای شمالی کشور کانادا جنگلهای تایگا گسترش دارد. این جنگلها درختهایی با برگهای سوزنی دارند و به خاطر سرد بودن بسیار زیاد به آنها جنگلهای برفی نیز گفته میشود. تایگاها از گستردهترین زیست بومهای جهان و از منابع اصلی اکسیژن جهان است.
رشته کوه آپالاش از آلاباما تا شبه جزیره گاسپه (Gaspé) تا استانهای مجاور اقیانوس اطلس امتداد دارد و تا بخشهای جنوبی کِبِک نیز میرسد. این رشته کوه از قدیمیترین رشته کوههای جهان است و تقریبا 380 میلیون ساله تخمین زده میشود. این رشته کوه دارای کوهستانها و قلههای فراوانی است که از معروفترین آنها میتوان از کوه ژاک-کارتیه (Mount Jacques-Cartier) و کوه کارلتون (Mount Carleton) نام برد.
رشته کوه کانادا (Canada Cordillera) از کوهستان راکی آغاز می شود و تا اقیانوس اطلس امتداد مییابد. این رشته کوه بخشی از رشته کوه عظیم آند است که از آمریکای جنوبی تا آلاسکا امتداد دارد. کوههای راکی، کوههای ساحلی (Coast Range) و کوههای آتش فشانی فعال کانادا شامل این رشته کوه میشوند.
یکی از مناطق جغرافیایی مهم کانادا سپر کانادا (Canadian Shield) است که نوعی سپر زمین شناسی است. این سپر دیوارهای طویل است که از سنگهای آذرین و دگرگونی درست شده است و در مرکز و شرق کانادا از دریاچههای بزرگ تا اقیانوس منجمد شمالی گسترده شده و تقریبا نیمی از کل مساحت کانادا را در بر میگیرد. این سپر حاصل فعالیتهای آتش فشانی در طولانی مدت است که در گذر زمان روی آن را خاک پوشانده است. جنگلهای وسیع همیشه سبز و صدها رودخانه در امتداد این سپر به وجود آمده است.
دشتهای بزرگ از شرق کوهستان راکی آغاز شده و تا کنارههای سپر کانادا و دامنههای غربی کوهستان آپالاش امتداد دارد. این مناطق به خاطر خاک حاصلخیز و نداشتن درخت و وجود رودخانههای فراوان و درههای کم عمق، معمولا ایدهآل برای کشاورزی هستند. این دشتها در بخشهایی از آلبرتا، منیتوبا، قلمروهای شمال غربی و ساسکاچوان و بخشهایی از شمال و مرکز آمریکا گسترده شده است. دشتهای بزرگ به چند بخش تقسیم میشوند: دشتهای قطبی در شمال، دشتهای دریاچههای بزرگ-سنت لاورنس (Lowlands of Great Lakes-St. Lawrence) در جنوب و جنوب شرقی، دشتهای مرکزی و غربی. به دشتهای جنوبی اصطلاحا مرغزار (prairies) گفته میشود که به معنای زمینهای وسیع و عاری از درخت و پوشیده از علفزار است. بیشترین میزان کشاورزی در این مناطق کانادا صورت میگیرد.
کانادا با داشتن دست کم دو میلیون دریاچه و رودخانه بیشترین میزان آب شیرین جهان را دارا است. تقریبا 9% سرزمین کانادا را آب پوشانده است. دریاچههای بزرگ (Great Lakes) به پنج دریاچهای گفته میشود که در مرز ایالات متحده آمریکا و کانادا قرار دارند که عبارتند از: دریاچه هیوران (Lake Huron)، دریاچه ایری (Lake Erie)، دریاچه میشیگان (Lake Michigan)، دریاچه سوپریور (Lake Superior) و دریاچه انتاریو (Lake Ontario). بخشهای جنوبی کِبِک و اونتاریو که در جوار با این دریاچهها هستند دشتهای بسیار سرسبزی دارند. بخشی از این دشتها و پوشش گیاهی به خاطر کشاورزی از بین رفته است اما همچنان قسمتهای زیادی به صورت حفاظت شده باقی ماندهاند.
مجمعالجزایر شمالگانی کانادا (Canadian Arctic Archipelago) مجموعهای از 36.563 جزیره است که جمعا 1.424.500 کیلومتر مربع مساحت دارند و در شمال خاک کانادا قرار دارند. برخی از این جزیرهها از قبیل جزیره السمیر، ویکتوریا و بافین از بزرگترین جزایر جهان محسوب میشوند. در سمت غرب مجمعالجزایر قطبی کانادا، اقیانوس منجمد شمالی، در شرق آن گرینلند، خلیج بافین و تنگه دیویس قرار گرفتهاست. مجمعالجزایر قطبی کانادا از سوی جنوب به خلیج هادسون و خشکی اصلی کانادا منتهی میشود.
کانادا به دلیل وسعت زیاد از تنوع آب و هوایی بسیاری برخوردار است. از آب و هوای سرد و قطبی در بخشهای شمالی گرفته تا آب و هوای معتدل در بخشهای جنوبی. شمالیترین بخشهای کانادا در تمام طول سال برفی و یخبندان است. بخشهای مرکزی که بیشتر دشت است تابستانهای نسبتا گرم و زمستانهای خیلی سرد دارد، به استثنای انتاریو که تابستانهای بسیار گرم و مرطوب و آب و هوای اقلیمی (نسبتا خشک) دارد. بخشهای غربی کانادا آب و هوای نیمه خشک و قسمتهایی از جزیره ونکوور تابستانهای خنک دارد و دارای آب و هوای مدیترانه ای است. در کل میتوان اختلاف دما را از 45 درجه در بخشهای جنوبی تا -63 درجه در بخشهای شمالی در نظر گرفت.